Znani geje i biseksualiści II RP. Smutny los aktorów. Niezapomniani

2024-02-28 12:27

Często mieli aranżowane małżeństwa, by nie dochodziło do skandalu. Jednak byli i tacy, którzy nie ukrywali swojej homoseksualnej orientacji. Znanymi gejami w II RP byli m.in. kompozytor Karol Szymanowski, czy też aktor Karol Hanusz. Biseksualnych upodobań nie wstydził się także pisarz Jarosław Iwaszkiewicz i aktor Witold Conti, o którym pisarz Marek Teler napisał książkę "Witold Conti. Każdemu wolno kochać".

Witold Conti (1908-1944) właśc. Witold Konrad Kozikowski - aktor, przedwojenny amant i śpiewak, bohater książki "Wotold Conti. Każdemu wolno kochać" autorstwa Marka Telera. Był osobą biseksualną. Na początku swojej kariery artystycznej był w związku z Karolem Szymanowskim. Relacja ta trwała zaledwie kilka miesięcy i zakończyła się w czerwcu 1931, kiedy to Szymanowski związał się z Aleksandrem Szymielewiczem. W 1934 roku Conti zaręczył się z Zofią Haliną Margulesówną, córką Stanisława Margulesa, dyrektora generalnego zakładów zbrojeniowych „Pocisk”, którą poślubił 17 lutego 1938 w kościele Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie. Z małżeństwa tego pochodził syn Janusz Kozikowski (1939-2011), pisarz i malarz, którego ojcem chrzestnym był sam Enzo Ferrari (1898-1988).

Conti zginął w Nicei podczas bombardowania przez Brytyjczyków zaplecza armii niemieckiej, okupującej tę część Francji. Jego pogrzeb odbył się 29 maja 1944 na cmentarzu Caucade w Nicei. Po wojnie żona Contiego wyszła powtórnie za mąż za amerykańskiego żołnierza Roberta Osthoffa i wyprowadziła się do Albuquerque. Syn Contego ożenił się z Nancy Kozikowski, amerykańską malarką i gobelinistką. Para miała czworo dzieci, rozwiodła się w 1987 roku i założyła nowe rodziny. Janusz Kozikowski pochowany jest w Sandia Memory Gardens w Albuquerque.

Witold Conti zagrał w takich filmach jak: "Janko Muzykant" (1930), "Każdemu wolno kochać" (1933), "Straszny dwór" (1936) jako Stefan i "Ułan księcia Józefa" (1937) jako porucznik Andrzej Zadora. W 1938 roku został wyróżniony nagrodą ministra przemysłu i handlu podczas Festiwalu Filmowego Targi Wschodnie we Lwowie za rolę porucznika Zadora.

Karol Szymanowski (1882-1937) - kompozytor i pisarz. Matka, Anna Korwin-Szymanowska z Taubów (1853-1943) - Stare Powązki, siostra, Stanisława Korwin-Szymanowska (1884-1938), śpiewaczka (sopran) - Cmentarz Łyczakowski. Była żoną lwowskiego przemysłowca – Stefana Bartoszewicza (1870–1934), z którym miała córkę, tragicznie zmarłą Alinę. Karol Szymanowski dedykował pamięci swojej siostrzenicy Stabat Mater i cykl 18 Pieśni Rymy dziecięce. Brat, Feliks Szymanowski (1879-1934) był pianistą, a druga siostra, Zofia Szymanowska (1893–1946, żona Mieczysława Grzybowskiego i płk. Gabriela Kociuby) pisała teksty do utworów Karola i tłumaczyła jego dzieła - Stare Powązki (Aleja Zasłużonych).

Karol Szymanowski zmarł w klinice w Lozannie, gdzie leczył gruźlicę. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie. Serce Szymanowskiego spłonęło 6 sierpnia 1944 roku podczas powstania warszawskiego razem z kaplicą Sióstr Sercanek w Kościele św. Krzyża. Ważniejsze jego dzieła to: "Król Roger", "Harnasie" i powieści "Efebos".

Partnerami słynnego kompozytora byli m.in. Aleksander Szymielewicz (1912-1944) - lekarz, uczestnik powstania warszawskiego. Zginął pod gruzami zbombardowanego kościoła dominikanów pod wezwaniem św. Jacka przy ul. Freta 8/10. Ciała nigdy nie odnaleziono. W 1932 warszawski fotograf Benedykt Jerzy Dorys wykonał – najprawdopodobniej na polecenie Karola Szymanowskiego – serię aktów męskich ukazujących Aleksandra Szymielewicza. Jeden z nich pojawił się w 2014 na okładce drugiego wydania książki Krzysztofa Tomasika "Homobiografie"; pisarz Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980), z którym był spokrewniony; rosyjski poeta i tancerz Borys Kochno (1904-1990) - Père-Lachaise w Paryżu, późniejszy kochanek Siergieja Diagilewa (1872-1929) - Cimitero di San Michele w Wenecji - rosyjski impresario baletowy, twórca zespołu Les Ballets Russes oraz wspominany Witold Conti.

Groby znanych polskich homoseksualistów. Zostali wyoutowani po śmierci. Niezapomniani

Jarosław Iwaszkiewicz był żonaty z Anną Lilpop (1897-1979) z którą miał dwie córki: Marię (1924–2019) i Teresę (1928–2012). Pochowani są na cmentarzu parafialnym w Brwinowie. Anna także miała upodobania biseksualne, kochała się w aktorce i recytatorce Marii Morskiej (1895-1945), zwolenniczce miłości safickiej, żonie matematyka Bernarda Knastra (1893-1980) - spoczywa na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu. Morska zmarła na atak serca i została pochowana na Starych Powązkach. Jej grób jest w opłakanym stanie. Anna była córką bogatego przemysłowca Stanisława Wilhelma Lilpopa (1863-1930) - popełnił samobójstwo w Hotelu Bristol i został pochowany na cmentarzu w Brwinowie. Jej matka Jadwiga porzuciła rodzinę dla pianisty, Józefa Śliwińskiego (1865-1930) - Stare Powązki. Dla Iwaszkiewicza zerwała kilkuletnie narzeczeństwo z księciem Krzysztofem Radziwiłłem (1898-1986) - Cmentarz Wilanowski.

Jan Lechoń (1899-1965), właśc. Leszek Józef Serafinowicz herbu Pobóg - poeta, współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Pochowany na Cmentarzu leśnym w Laskach. Jego partnerem był m.in. Józef Rajnfeld (1908-1940), malarz i rysownik, kochanek Jerzego Iwaszkiewicza. Po wybuchu II wojny światowej dostał się do Paryża, gdzie Lechoń był attaché kulturalnym ambasady polskiej. Ten jednak odmówił mu pomocy ze wstydu. Próbował przedostać się do Hiszpanii. Osaczony przez Gestapo w Biarritz lub Bordeaux, popełnił samobójstwo.

Zbigniew Uniłowski (1909-1937) - pisarz, na początku kariery kelner w Adrii odkryty przez Karola Szymanowskiego. W 1935 roku ożenił się z Marią Lilpop, córką architekta Franciszka Lilpopa (1870-1937, Powązki Wojskowe) i Heleny z Wieniawskich 1876–1925), bratanicą Henryka Wieniawskiego, która była kuzynką żony Jerzego Iwaszkiewicza Dzięki temu małżeństwu pisarz, będący stale w trudnej sytuacji materialnej, zyskał stabilizację materialną i życiową. Dwa lata później urodził się im syn. Zmarł wkrótce po jego urodzeniu na zapalenie opon mózgowych w wieku zaledwie 28 lat. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Karol Hanusz (1894-1965) - aktor, przyjaciel Eugenisza Bodo - Stare Powązki. Zaliczany do kinowych amantów, śpiewak i artysta kabaretowy. Został zamordowany 20 grudnia 1965 roku przez chłopaka, którego poderwał na dworcu. Został pochowany w przepięknym grobowcu rodzinnym. W serialu „Bodo” jego postać grał Eryk Kulm jr.

Stefan Napierski, właściwie Stefan Marek Eiger (1899-1940, Palmiry) - poeta żydowskiego pochodzenia. W latach 1922-1935 był żonaty z poetką Ireną Tuwim (1898-1987), siostrą Juliana Tuwima - Stare Powązki.

Ryszard Ordyński (1878-1953), pierwotnie Dawid Blumenfeld - scenarzysta oraz reżyser teatralny i filmowy. Pochowany na cmentarzu Bródnowskim.

Antoni Sobański (1898-1941) - ziemianin zajmujący się dziennikarstwem i literaturą, związany z „Wiadomościami Literackimi”. Zmarł na gruźlicę w 1941 w Londynie

Juliusz Wertheim (1880-1928) - kompozytor, pianista, dyrygent, pedagog i krytyk muzyczny, przyjaciel Artura Rubinsteina. Zmarł nagle w wieku 48 lat na zawał podczas transmitowanego przez Polskie Radio koncertu dyrygując w Filharmonii Preludium do Śpiewaków norymberskich Richarda Wagnera. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

Stefan Kazimierz Spiess (1879-1968) - chemik, mecenas sztuki i meloman, syn przemysłowca Stefana Spiessa, brat farmaceuty Ludwika Spiessa - Stare Powązki. Trzymał się w gejowskim kręgu Karola Szymanowskiego. W tym samym grobie pochowany jest także Tadeusz Łempicki (1889-1950), pierwszy mąż malarki Tamary Łempickiej.

Tajemnicze morderstwo polskiego aktora. Groby znanych homoseksualistów. Niezapomniani WIDEO

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki