Santa Maria Maggiore w Rzymie. Od śnieżnej legendy po miejsce spoczynku papieża Franciszka. Co znajduje się w niezwykłej bazylice?

Santa Maria Maggiore w Rzymie, dlaczego bywa nazywana Bazyliką Matki Bożej Śnieżnej?

Historia Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie sięga IV wieku. Według legendy, w nocy z 4 na 5 sierpnia 358 roku papież Liberiusz i rzymski patrycjusz Jan, otrzymali we śnie objawienie Matki Bożej. Maryja nakazała im zbudować kościół w miejscu, które następnego dnia rano zostanie pokryte śniegiem. Rankiem, w środku upalnego rzymskiego lata, wzgórze Eskwilin pokryte było śnieżnym puchem. Papież Liberiusz wytyczył granice przyszłej świątyni, a Jan sfinansował jej budowę. Choć legenda jest barwna, historia mówi inaczej. Budowa bazyliki rozpoczęła się prawdopodobnie za pontyfikatu papieża Sykstusa III (432-440), po Soborze Efeskim, który ogłosił dogmat o Bożym Macierzyństwie Maryi. Świątynia miała być wyrazem wdzięczności i hołdu dla Matki Bożej.

Bazylika Matki Bożej Większej. Skarbnica sztuki i architektury

Bazylika Matki Bożej Większej to prawdziwa skarbnica sztuki i architektury. Jej wnętrze zachwyca mozaikami z V wieku, przedstawiającymi sceny ze Starego Testamentu. Są to jedne z najstarszych i najlepiej zachowanych tego typu malowideł w Rzymie. W XII wieku bazylika została przebudowana w stylu romańskim. W XIII wieku dobudowano dzwonnicę, która jest najwyższą w stolicy Włoch. W kolejnych wiekach świątynia była wielokrotnie przebudowywana, zyskując elementy barokowe i renesansowe.

Santa Maria Maggiore w Rzymie. Ciekawostki

• Papież Franciszek wybrał bazylikę na miejsce spoczynku. Jest pierwszym od ponad wieku papieżem, który zrezygnował z pochówku w Grotach Watykańskich. Ostatnim był Leon XIII, który zmarł w 1903 roku i został pochowany w bazylice laterańskiej w Rzymie.
• Odwiedzając bazylikę, warto zwrócić uwagę na kasetonowy strop. Został wykonany z pierwszego złota przywiezionego z Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, podarowanego papieżowi Aleksandrowi VI.
• W dzwonnicy Bazyliki Matki Bożej Większej znajduje się pięć dzwonów. Najstarszy i największy z nich, odlany w 1289 roku przez Guidotto Pisano dzięki finansowemu wsparciu rodu Savellich, rozbrzmiewa echem średniowiecznej historii. Pozostałe dzwony pochodzą z okresu od XVI do XIX wieku, tworząc bogatą paletę dźwięków. Warto wspomnieć, że niegdyś w dzwonnicy wisiał również dzwon podarowany przez Alfano, szambelana Kaliksta II (z lat 1119-1124). Został on jednak usunięty za pontyfikatu Leona XIII i obecnie jest przechowywany w zbiorach Muzeów Watykańskich.
• Znajdujące się w kaplicy mozaiki z V wieku stanowią jedne z najstarszych i najlepiej zachowanych mozaik w Rzymie. Przedstawiają sceny ze Starego Testamentu i zdobią ściany nawy głównej.
• Kaplica Sykstusa (zwanej też sykstyńską) została zbudowana na polecenie papieża Sykstusa V, który został w niej pochowany. Znajduje się tu też grób św. Piusa V.
• Kaplica Paulińska została zbudowana przez papieża Pawła V. Tutaj znajduje się Salus Populi Romani — Ocalenie Ludu Rzymskiego, uważana za cudowną ikonę Matki Bożej. Namalowana przez św. Łukasza Ewangelistę jest jednym z najważniejszych symboli Rzymu i Bazyliki. Przez wieki była czczona jako cudowna, a jej wizerunek był noszony w procesjach podczas epidemii i innych klęsk żywiołowych. To przed tą ikoną najczęściej modlił się papież Franciszek.
• W bazylice znajdują się relikwie Świętego Żłóbka. Według badaczy to fragmenty żłóbka, w którym narodził się Jezus Chrystus. Są przechowywane w kryształowej relikwiarzu pod ołtarzem głównym.
• W Bazylice znajdują się groby kilku papieży, w tym św. Liberiusza, św. Feliksa IV, św. Piusa V i Sykstusa V.
• W Bazylice Matki Bożej Większej spoczywa Giovanni Lorenzo Bernini, wybitny rzeźbiarz i architekt, ikona włoskiego baroku. Jego geniusz odcisnął niezatarte piętno na Rzymie, czego dowodem są takie arcydzieła jak baldachim nad grobem św. Piotra i monumentalna kolumnada na placu św. Piotra w Watykanie, oprawa tronu Apostoła (Cathedra Petri) w bazylice św. Piotra, czy fontanna Czterech Rzek zdobiąca Piazza Navona.

Gdzie znajduje Santa Maria Maggiore i ile kosztuje wstęp?

Bazylika Matki Bożej Większej (Basilica di Santa Maria Maggiore) znajduje się w Rzymie, na wzgórzu Eskwilin, pod adresem: Piazza di Santa Maria Maggiore, 00185 Rzym. Wejście do bazyliki jest bezpłatne. Świątynia jest zazwyczaj otwarta codziennie, od godziny 7:00 do 18:45. Warto jednak sprawdzić aktualne godziny otwarcia na oficjalnej stronie internetowej bazyliki, ponieważ mogą się one różnić w zależności od dnia tygodnia, świąt i innych wydarzeń. Bazylika posiada muzeum, w którym prezentowane są różne artefakty, relikwie i dzieła sztuki związane z historią miejsca. Wejście do muzeum bazyliki jest płatne. Bilety kosztują około 12 euro. Można je zarezerwować na oficjalnej stronie internetowej tickets.museivaticani.va/home/calendar/visit/Santa-Maria-Maggiore. Wypożyczenie audioprzewodnika, który oprowadzi po bazylice i opowie o jej historii, jest zazwyczaj płatne. 

Jak zwiedzać Santa Maria Maggiore w Rzymie?

Wybierając się do bazyliki, trzeba pamiętać, że jest to miejsce religijne, warto wybrać strój z zakrytymi ramionami i kolanami. Podczas Mszy Świętych i nabożeństw zwiedzanie bazyliki może być ograniczone. Fotografowanie bez użycia lampy błyskowej jest zazwyczaj dozwolone, ale należy upewnić się, czy nie ma żadnych ograniczeń. Można wynająć przewodnika, który oprowadzi po bazylice i opowie o jej historii i dziełach sztuki. Najlepszy czas na zwiedzanie to godziny poranne.

ZOBACZ TEZ: Plac Świętego Piotra w Watykanie gromadzi tłumy. Co się na nim znajduje i jaka jest jego historia?