Emerytura po pracy za granicą. Jeden wniosek w ZUS to nie to samo co kilka pełnych świadczeń

• Wysokość emerytury z kilku krajów UE jest obliczana proporcjonalnie do lat pracy, a nie jako suma kilku pełnych świadczeń
• Unijne przepisy potwierdzają, że wniosek o emeryturę z zagranicy składa się tylko w jednym urzędzie w kraju zamieszkania
• Kluczowym dokumentem do ZUS po pracy za granicą jest unijny formularz E 207 PL, w którym opisuje się historię zatrudnienia
• Analiza ZUS pokazuje, że nawet brak kompletu dokumentów nie przekreśla szans na otrzymanie świadczenia

Emerytura z kilku krajów UE. Jak złożyć jeden wniosek do ZUS?

Planowanie emerytury po latach pracy w różnych krajach Unii Europejskiej może wydawać się prawdziwym labiryntem przepisów, ale na szczęście unijne regulacje znacznie to upraszczają dzięki zasadzie „jednego okienka”. Zgodnie z nią wniosek o świadczenia emerytalne składasz tylko w jednym kraju, czyli w tym, w którym obecnie mieszkasz. Jeśli jest to Polska, wszelkie formalności załatwiasz w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, który staje się twoim jedynym punktem kontaktowym. To ZUS ma obowiązek przekazać twój wniosek do instytucji we wszystkich państwach, w których opłacałeś składki, co jest ogromnym ułatwieniem i oszczędnością czasu. Co więcej, osoby mieszkające na stałe za granicą mogą załatwić formalności z polskim urzędem poprzez e-wizytę, bez konieczności podróży do kraju.

Jakie dokumenty do ZUS po pracy za granicą? Lista kluczowych formularzy

Aby sprawnie rozpocząć procedurę w Polsce, warto złożyć w ZUS kilka kluczowych formularzy. Są to podstawowy wniosek o emeryturę „EMP” oraz „Załącznik do wniosku o emeryturę dla osób, które ubiegają się o emeryturę z zagranicznej instytucji państwa UE/EFTA”. Najważniejszy jest jednak unijny formularz E 207 PL, w którym szczegółowo opisujesz swoją historię zatrudnienia, podając informacje o okresach ubezpieczenia, numerach identyfikacyjnych oraz nazwach i adresach zagranicznych pracodawców. Warto też wiedzieć, że wniosek, w zależności od kraju zatrudnienia, trafi do wyspecjalizowanego oddziału ZUS (np. sprawami dotyczącymi emerytury po pracy w Niemczech zajmuje się oddział w Opolu, a tymi z Francji – oddział w Warszawie). Z uwagi na formalności, dobrym pomysłem może być rozpoczęcie gromadzenia dokumentacji co najmniej rok przed planowanym terminem przejścia na emeryturę.

Kilka pełnych emerytur czy jedna łączona? Jak oblicza się świadczenie z UE

Wiele osób zakłada, że praca w kilku państwach członkowskich zapewni im kilka niezależnych, pełnych świadczeń. W rzeczywistości system działa inaczej i opiera się na zasadzie proporcjonalności, co potwierdzają informacje z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że wysokość emerytury z każdego kraju jest obliczana indywidualnie i zależy wprost od długości okresu ubezpieczenia w danym państwie. Kluczowe jest tu więc łączenie lat pracy z różnych krajów, a nie liczenie na kilka oddzielnych, pełnych emerytur.

Zgodnie z unijnymi przepisami, aby w ogóle nabyć prawo do emerytury lub renty z danego państwa, warunkiem jest podleganie tam ubezpieczeniu przez co najmniej jeden rok. Jeśli twój polski staż pracy jest zbyt krótki do przyznania świadczenia, ZUS doliczy do niego okresy ubezpieczenia z innych państw UE. To ważna wiadomość: nawet okresy krótsze niż rok, choć nie dają prawa do oddzielnej emerytury, nie przepadają. Zostaną one zsumowane przy obliczaniu świadczeń w innych krajach członkowskich.

Brak dokumentów a emerytura z UE. Jakie są rozwiązania i terminy w ZUS?

Brak kompletu dokumentów potwierdzających zagraniczne okresy zatrudnienia na szczęście nie przekreśla szans na świadczenie. W takiej sytuacji można przedstawić oświadczenia świadków, którzy pracowali z tobą w danym okresie, lub skorzystać z pomocy prawnej w celu odnalezienia dokumentacji w zagranicznych archiwach państwowych. Warto być jednak przygotowanym, że w przypadku niektórych dokumentów może być wymagane tłumaczenie przysięgłe lub uzyskanie klauzuli apostille, co generuje dodatkowe koszty. A ile się czeka na emeryturę z ZUS w takiej międzynarodowej sprawie? Według danych za 2023 rok, średni czas oczekiwania na wydanie decyzji wyniósł ponad 50 dni, dlatego warto rozpocząć całą procedurę z odpowiednim wyprzedzeniem.