Spis treści
Dziś z zachwytem śledzimy lot w kosmos Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Przy tej okazji wspominamy jego poprzednika, pierwszego Polaka, który dokonał tego czynu i ujawniamy nieznane, dramatyczne fakty z życia Mirosława Hermaszewskiego.
Zanim Mirosław Hermaszewski uniósł się nad Ziemią jako pierwszy Polak w kosmosie, przeszedł przez piekło, o jakim dziś mało kto pamięta. Jego dzieciństwo naznaczyły przemoc, krew, krzyk, ogień i śmierć. Miał niespełna 2 lata, kiedy na własne oczy zobaczył, jak w straszliwej rzezi ginie jego rodzina. A obok niego był - brat, który też marzył o lataniu, Władysław Hermaszewski - żołnierz, bohater, który zginął na Syberii. To jego Mirosław nazywał swoim "kosmonautą pierwszego pokolenia". Nie tylko Hermaszewski. Sławosz Uznański-Wiśniewski rusza w kosmos, a Joanna Moro komentuje - czytaj tutaj.
Koszmarny mord na oczach 2-latka
Jednej nocy w naszej wsi wymordowano 182 osoby, z naszej najbliższej rodziny 18. Mój dziadek zginął od uderzenia siedem razy w głowę bagnetem
- wspominał Mirosław Hermaszewski.
W marcu 1943 roku wieś Lipniki na Wołyniu została brutalnie zaatakowana przez oddziały UPA. Mirosław był wtedy malutkim dzieckiem. Z matką uciekali, chowali się w lesie. Ale bandyci ich dopadli. Ojciec -zginął. Dziadkowie - zginęli. Ciotki, wujkowie, kuzyni - też zostali zamordowani. Łącznie zabito 19 członków jego najbliższej rodziny. Mirosław Hermaszewski wspominał, że jego matkę postrzelono w głowę. Cudem przeżyła. On sam uniknął śmierci, bo matka w ostatnim momencie zdołała go wypchnąć spod ognia.
Nieopodal opłotków na zamarzniętym polu ojciec niespodziewanie dostrzegł charakterystyczny koc w kratkę, a w nim nieruchomego syna - Mirka, kiedy potrząsnął mną, otworzyłem oczy i powiedziałem: "tata, si" - co oznaczało ogień, i "buch" - czyli to, czego było dużo, a tłumaczyć nie trzeba. Ocalałem, dzięki temu, że mama ze mną uciekła. Bandyci widzieli, że kobieta z dzieckiem ucieka, zaczęli więc strzelać, także do mnie, ale nieskutecznie… jeden z nich dobiegł, możliwie blisko i prawie z przyłożenia strzelił w głowę, ale nie trafił dobrze. Rozerwał ucho i skroń, mama upadła nieprzytomna, a ja się wykulałem (od red.: wytoczyłem, wydostałem)
- mówił kosmonauta po latach.
W tej krytycznej sytuacji pomagała nam pewna Ukrainka, która z litości nade mną ofiarowała jedną z dwóch kóz. To był przecież wtedy majątek! Dzięki temu przeżyłem.
Strata ukochanego brata i kariera wojskowa
Po wojnie rodzina została przesiedlona na Dolny Śląsk, do Wołowa. Tam Mirosław Hermaszewski zaczął nowe życie. Tam najstarszy brat Władysław zaraził go pasją do latania, modelarstwa i wojska. Władysław został zawodowym wojskowym, pełnił służbę w ekstremalnych warunkach i zginął - na Syberii, w tragicznych, wciąż mało znanych okolicznościach.
Mirosław Hermaszewski kontynuował dzieło brata, jako żołnierz, lotnik, aż wreszcie kosmonauta. W 1978 roku, jako pierwszy Polak poleciał w kosmos na pokładzie Sojuza 30. Spędził tam 190 godzin.
Życie Hermaszewskiego po powrocie na Ziemię
Ze swojej dziecięcej traumy Hermaszewski nie robił publicznych dramatów. Nie opowiadał o dzieciństwie w mediach. Tak naprawdę dopiero w swojej autobiografii kosmonauta wyznał całą prawdę. Co się działo w jego życiu po powrocie na Ziemię?
Kosmonauta był szczęśliwie żonaty z Emilią z domu Łazar, para doczekała się syna Mirosława Romana i córki Emilii. Syn Mirosława Hermaszewskiego był ofiarą niesłusznego oskarżenia i aresztowania w 1995 roku. Został skazany przez Wojskowy Sąd Garnizonowy na 5 lat więzienia za pomocnictwo w kradzieży broni z jednostki wojskowej na warszawskim Bemowie. Wyrok opierał się głównie na zeznaniach świadków incognito, do których nie miał dostępu ani on, ani jego obrońca. Po apelacji Izba Wojskowa Sądu Najwyższego uchyliła wyrok w 1999 roku, wskazując na rażące naruszenie prawa do obrony. Jednak Mirosław Roman Hermaszewski spędził w więzieniu 1,5 roku. Prokuratura trzykrotnie próbowała wznowić postępowanie, jednak sąd trzykrotnie odrzucał akta, a w 2002 roku sprawę umorzono z powodu braku nowych dowodów. Po wyjściu z aresztu syn Hermaszewskiego wrócił do służby wojskowej, jednak nie pozwolono mu latać z powodu problemów zdrowotnych. Ostatecznie został zwolniony ze służby.
Córka Hermaszewskiego broniła ojca do ostatniej chwili
Mirosław Hermaszewski na Ziemi kontynuował swoją wojskową karierę, ale nieszczęśliwie wmieszał się w politykę okresu Stanu Wojennego. Wielu mu tego nie wybaczyło. Mirosław Hermaszewski dwukrotnie starał się zostać posłem z list lewicowych ugrupowań, ale bez sukcesu. Udało mu się jednak dostać do jednego z sejmików. Wiemy, czego słucha Polak w kosmosie. Sławosz Uznański-Wiśniewski wybrał TE piosenki! Na liście nawet Ich Troje - więcej czytaj tutaj.
Córka pierwszego Polaka kosmonauty, Emilia Czarnecka jest prawniczką. W 2010 roku poślubiła Ryszarda Czarneckiego, polityka związanego z Prawem i Sprawiedliwością. Emilia jest drugą żoną polityka. Para ma syna, Stanisława, urodzonego w 2010 roku.
Emilia Czarnecka stara się chronić swoją prywatność i unika rozgłosu. Niemniej jednak jej nazwisko pojawiło się w mediach w kontekście obrony ojca przed próbą degradacji przez Prawo i Sprawiedliwość w 2018 roku. Wówczas podkreślała, że jej ojciec zasługuje na najwyższy szacunek i zawsze był polskim patriotą. W podobnym tonie o teściu wypowiadał się jej małżonek. Beata Tadla wspomina Mirosława Hermaszewskiego. Zostawił jej bezcenną pamiątkę! "Spoczywaj w pokoju, Generale" - czytaj więcej tutaj.
W naszej galerii zdjęć publikujemy nieznane szerzej zdjęcia Mirosława Hermaszewskiego. A pokazywały się z nim dzisiejsze gwiazdy największego formatu, jak Małgosia Rozenek, czy Magda Mołek.
Pogrzeb Mirosława Hermaszewskiego
Mirosław Hermaszewski z wiekiem zapadł na dolegliwości nerek. Zmarł 12 grudnia 2022 w wieku 81 lat, w wyniku komplikacji po przebytym zabiegu operacyjnym. 21 grudnia 2022 po mszy świętej w katedrze polowej Wojska Polskiego, którą celebrował bp Wiesław Lechowicz, lotnik został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Uroczystości miały charakter państwowy z udziałem kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Nad nekropolią w hołdzie zmarłemu przeleciały cztery myśliwce F-16.
Podcasty
Playlisty tematyczne
